Εκπαιδευτικός αυτός ο άγνωστος!

Ολο και πιο συχνά ακούμε τα τελευταία χρόνια την ελληνική κοινωνία να θεωρεί τους εκπαιδευτικούς αιτία όλων των προβλημάτων του ελληνικού σχολείου. Το χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης, οι χαμηλοί βαθμοί, η δήθεν αναγκαιότητα του φροντιστηρίου, όλα οφείλονται στους «κακούς» δασκάλους. Όχι ότι δεν υπάρχουν κακοί εκπαιδευτικοί. Υπάρχουν. 150.000 ανθρώπους αριθμεί ο πιο πολυάριθμος κλάδος των δημοσίων υπαλλήλων. Είναι δυνατόν να είναι και οι 150 χιλιάδες τέλειοι; Οχι. Οπως υπάρχουν κακοί γιατροί, κακοί δικηγόροι, μηχανικοί, λογιστές και υδραυλικοί έτσι θα υπάρχουν και κακοί καθηγητές. Υπάρχουν όμως και εξαιρετικοί εκπαιδευτικοί, χαρισματικοί, καλλιεργημένοι, ορεξάτοι και δεν είναι λίγοι. Για κάθε μία περίπτωση προβληματικού εκπαιδευτικού μπορώ να σας αναφέρω άλλες πενήντα χαρισματικών δασκάλων. Δυστυχώς το πρόβλημα είναι ότι δεν ξεχωρίζει η ήρα από το στάρι, με αποτέλεσμα το εκπαιδευτικό προσωπικό να λοιδωρείται εξαιτίας των λίγων προβληματικών περιπτώσεων που ασκούν αυτό το λειτούργημα.

Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών καταργήθηκε με την έλευση των σοσιαλιστών αρχές του 80 και έτσι έπαυσε ο θεσμός του επιθεωρητή, θεσμός που θεωρήθηκε στην Ελλάδα αυταρχικός. Το γεγονός βέβαια ότι ο θεσμός αυτός εξακολουθεί να υφίσταται σε χώρες όπως η Γαλλία και ποτέ δεν αμφισβητήθηκε η αξία του, τους υπουργούς Παιδείας μας τους άφηνε αδιάφορους. Ο επιθεωρητής αντικαταστάθηκε από τον σχολικό σύμβουλο, ο οποίος «συμβουλεύει», δεν αξιολογεί και ο ρόλος του περιορίζεται στο να κάνει ένα σεμινάριο τον χρόνο για τα αναλυτικά προγράμμα του υπουργείου. Με τους νόμους του ΣΥΡΙΖΑ καταργήθηκε και αυτός και αντικαταστάθηκε από τον συντονιστή εκπαιδευτικού έργου. Η σοσιαλιστική «ισότητα» επεβλήθη και όλοι οι εκπαιδευτικοί, καλοί και κακοί, μπορούν εδώ και δεκαετίες να κοιμούνται ήσυχοι διότι ουδείς δεν θα ενοχλήσει το καλό ή κακό μάθημα τους μέχρι να βγουν στην σύνταξη και να πάρουν το εφάπαξ.

Αυτό ήταν το πρώτο χτύπημα στο κύρος του εκπαιδευτικού, ο οποίος πλέον παρουσιαζόταν στην κοινωνία ως ένας ανεξέλεγκτος λειτουργός. Ακόμη κι αν οι διορισμοί μέσω του διαγωνισμού ΑΣΕΠ ήρθαν αρκετά αργότερα να αξιολογήσουν και εν μέρει να διορθώσουν την εικόνα αυτή, ήταν τόσοι οι διορισμοί εκτός του διαγωνισμού που τελικά ουδεμία αλλαγή επέφερε στην εικόνα που είχε η κοινωνία για τους εκπαιδευτικούς.

Ο διαγωνισμός του ΑΣΕΠ για την πρόσληψη εκπαιδευτικών πολεμήθηκε αδίκως. Πρόκειται για την πρώτη, σοβαρή και αξιοκρατική αξιολόγηση, που αποκλείει όποιον δεν κατέχει γνωστικά το αντικείμενο του, όποιον δεν μπορεί να φτιάξει ένα σχέδιο μαθήματος, αποκλείει τον ανορθόγραφο, τον ασύντακτο, τον τσαπατσούλη, ιδιότητες απαράδεκτες για έναν δάσκαλο, οι οποίες δυστυχώς δεν αποκλείονται όταν μοριοδοτείται μόνο η προϋπηρεσία, η αναπηρία και η πολυτεκνία. Το επίπεδο των θεμάτων είναι υψηλό, στις περισσότερες ειδικότητες διορίζονται λίγοι, οπότε διορίζονται οι καλύτεροι. Κάποιοι  ισχυρίζονταν ότι ο διαγωνισμός δεν έδειχνε τις διδακτικές ικανότητες των εκπαιδευτικών, αν και αυτοί εξετάζονταν στην διδακτική. Δεν μπορούσαν να κατανοήσουν ότι ένας άνθρωπος που γνωρίζει σε βάθος το αντικείμενο του και μπορεί να παρουσιάσει ένα οργανωμένο σχέδιο μαθήματος μπορεί να διδάξει πολύ καλύτερα από κάποιον που δεν αξιολογήθηκε ποτέ στις γνώσεις του για το μάθημα που διδάσκει, για τον τρόπο που διδάσκει, αλλά περίμενε την σειρά του σε κάποια επετηρίδα. Ο διαγωνισμός του ΑΣΕΠ ανέβασε σαφώς το επίπεδο των εκπαιδευτικών που βρίσκονται στα σχολεία μας. Δυστυχώς καταργήθηκε και ας ελπίσουμε ότι θα επιστρέψει ως τρόπος διορισμού.

Από την άλλη στην Ελλάδα γνωρίζουμε όλοι πώς λειτουργεί η αξιολόγηση, όταν δεν πρόκειται για αδιάβλητο διαγωνισμό. Και αυτοί που θα αξιολογήσουν δεν έχουν αξιολογηθεί πάντοτε αξιοκρατικά. Αφήστε που υπάρχουν περιπτώσεις που οι αξιολογητές έχουν λιγότερα προσόντα από τους αξιολογούμενους, οπότε καταλαβαίνετε ότι τίθενται διάφορα ζητήματα. Αν και προσωπικά είμαι υπέρ της αξιολόγησης, επειδή όμως έχουν δει πολλά τα μάτια μου, αμφιβάλλω τελικά αν θα λειτουργήσει αξιοκρατικά υπέρ της βελτίωσης των σχολείων και όχι υπέρ της βελτίωσης της θέσης κάποιου ευνοούμενου. Ας είμαστε όμως αισιόδοξοι. 

Από εκεί και πέρα ο εκπαιδευτικός είναι και αυτός ένας δημόσιος υπάλληλος που ακολουθεί εντολές, εργάζεται συνήθως σε ένα από αυτά τα μίζερα δημόσια κτίρια που φέρει την ονομασία σχολείο, το οποίο μπορεί να είναι και προκάτ container, εκτός από εκπαιδευτικός είναι γραμματέας, τηλεφωνήτρια, επιστάτης, φύλακας, ενίοτε και καθαρίστρια, κοινώς το Κράτος πληρώνει έναν για πέντε υπαλλήλους με έναν μίζερο μισθό, αντιστρόφως ανάλογο του έργου που επιτελεί και πολλές φορές βρίσκεται διορισμένος στην άλλη άκρη της Ελλάδος, πολύ μακρυά από το σπίτι του.

Συζητώντας με γονείς αντιλαμβάνομαι ότι οι περισσότεροι νομίζουν ότι σχολεία έχουν μόνο οι πόλεις, ότι όλα τα παιδιά είναι σαν τα παιδιά τους και ότι οι τάξεις αποτελούνται από στρατιωτάκια αμίλητα ακούνητα. Σχολεία έχουν και οι Φούρνοι και τα Ψαρά και τ’ Άγραφα. Σχολείο πάνε και τα παιδιά Ρομά και τα παιδιά από όλο τον κόσμο που δεν μιλάνε ελληνικά, σχολείο πηγαίνουν και αυτά που θέλουν να μάθουν μαζί με αυτά που δεν θέλουν να μάθουν ή που είναι παραβατικά. Και σε αυτές τις τάξεις ο εκπαιδευτικός πρέπει να λειτουργήσει για όλους. Υπάρχουν εκπαιδευτικοί που καθημερινά διανύουν δεκάδες χιλιόμετρα για να πάνε στο σχολείο τους με δικά τους έξοδα, άλλοι που μοιράζονται σε τέσσερα και πέντε σχολεία. Ναι, υπάρχουν και κακοί εκπαιδευτικοί, αλλά υπάρχουν και πολλοί περισσότεροι που μέσα σε δύσκολες συνθήκες δίνουν τον καλύτερο τους εαυτό. Ας τους στηρίξουμε, γιατί το χρειάζονται. Για το καλό των παιδιών μας.

Άρθρο στη Δημοκρατία στις 17-09-2019