Μάλλον βρισκόμαστε στο τέλος της πρώτης -ελπίζω και τελευταίας- πράξης του δράματος που ζήσαμε εδώ και δύο μήνες. Μετά τον κατ’ οίκον περιορισμό βγαίνουμε ξανά στον κόσμο. Σε έναν κόσμο όμως που δεν είναι ίδιος με αυτόν που αφήσαμε πριν χωθούμε στην ασφάλεια του σπιτιού μας.
Το μόνο ίδιο που θα βρούμε είναι τον ιό να κυκλοφορεί, όπως κυκλοφορούσε και πριν από την καραντίνα. Οι λόγοι δηλαδή της καραντίνας δεν εκλείπουν, εκλείπει όμως το λεφτόδεντρο. Και αφού εκλείπει το λεφτόδεντρο, η καραντίνα δεν φαντάζει πλέον ως ιδανική λύση. Δεν ξέρω τι σημαίνει η φράση που ακούγεται «νικήσαμε τον ιό». Θα μπορούσε να ευσταθεί, αν κάποιος από όλους αυτούς τους τηλε-ειδικούς είχε βρει το εμβόλιο. Θα μπορούσα να ισχυριστώ ότι, ναι, νίκησαν τον ιό οι ασθενείς που ανάρρωσαν, οι θεράποντες ιατροί και οι νοσηλευτές τους. Συλλογικά όμως, όχι, δεν νικήσαμε τον ιό. Μας νίκησε αυτός. Δεν μας νίκησε απλώς. Μας συνέτριψε. Μας συνέτριψε αρχικά οικονομικά. Οι απόψεις ποικίλλουν για το ύψος της ύφεσης, αλλά το σίγουρο είναι ότι αυτή θα έρθει λίαν συντόμως και δεν θα είναι αμελητέα.
Μας συνέτριψε πολιτιστικά. Τον 21ο αιώνα, την εποχή της τεχνητής νοημοσύνης και της απίστευτης επιστημονικής προόδου, η ανθρωπότητα τρομοκρατείται από έναν πρωτοεμφανιζόμενο ιό, παρόμοιο με αυτόν της γρίπης. Τα επιτεύγματα δεν μπορούν να τον αντιμετωπίσουν, οι επιστήμονες σηκώνουν τα χέρια ψηλά και η λύση βρίσκεται στην πρωτόγονη μέθοδο της συνολικής καραντίνας, η οποία περιορίζει όχι μόνο τους νοσούντες αλλά και τους υγιείς. Συντρίβεται η θρησκεία, «μεταδίδει τον ιό το τελετουργικό της», λένε, συντρίβονται τα έθιμα και οι παραδόσεις, συντρίβεται η οικογένεια, με τους ανθρώπους να πεθαίνουν μόνοι, σε καραντίνα, σε κάποιο νοσοκομείο ή σε κάποιο γηροκομείο.
Το χειρότερο όλων όμως είναι ότι μας συνέτριψε ως ανθρώπους. Γιατί βγαίνοντας έξω πλέον όλοι αντιμετωπίζουμε τον συνάνθρωπο ως λεπρό, που θα μας μεταδώσει τη λέπρα του – κι ας μην έχει λέπρα. Είναι μία απειλή πια ο συνάνθρωπός μας, ο φίλος μας, η οικογένειά μας. Μας καλούν να εφαρμόσουμε το social distancing, να κρατάμε όχι σωματική απόσταση, αυτό δηλαδή που είναι το ζητούμενο, αλλά «κοινωνική». Γιατί η φυσική απόσταση κάποιων μέτρων βαφτίστηκε «κοινωνική αποστασιοποίηση»; Τι ζητάει από τον άνθρωπο ο ιός αυτός; Να μην έχουμε φίλους, να μη μιλάμε με τον κόσμο, να μην είμαστε πλέον «κοινωνικά όντα»; Να είμαστε ατομιστές, φοβισμένα και μίζερα ανθρωπάρια; Και άμα ζητάει αυτό, τι ζωή είναι αυτή που καλούμαστε να ζήσουμε, με μάσκες και γάντια, χωρίς σχολεία, χωρίς εκκλησίες, χωρίς κοινωνικές επαφές, με επαναλαμβανόμενες καραντίνες, με πρόστιμα, απειλές και συλλήψεις;
Ο ιός δεν μολύνει μόνο τους πνεύμονες. Μολύνει και τις ψυχές. Κι αν για τους πνεύμονες βρεθεί το εμβόλιο, για τις ψυχές έχω μεγάλη αμφιβολία αν θα υπάρξει θεραπεία.
Αρθρο στη Δημοκρατία, 24-04-2020